DeFi trở lại thời hoàng kim, TVL đạt 170 tỷ USD. Ảnh: CryptoSlate
Sau ba năm tái thiết sau cú sập lịch sử của Terra, lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi) đã chính thức phục hồi về mức vốn hóa trước thảm họa năm 2022. Tổng giá trị bị khóa (TVL) trong các giao thức DeFi đã chạm mốc 170 tỷ USD, xóa sạch khoản lỗ từng gánh chịu khi hệ sinh thái LUNA/UST sụp đổ.
TVL của lĩnh vực DeFi từ năm 2018 đến nay. Nguồn: Defi LIama (19/09/2025)
DeFi hồi sinh
- Sự kiện Terra từng thổi bay 100 tỷ USD TVL chỉ sau một đêm, khi nhiều quỹ lớn - trong đó có Three Arrows Capital (sau đó phá sản) - đổ tiền vào stablecoin thuật toán hứa hẹn lãi suất lên đến 20%. Đây trở thành một trong những bê bối lớn nhất lịch sử crypto, lợi nhuận “quá đẹp để là sự thật” nhanh chóng tan vỡ, kéo theo hiệu ứng domino nợ xấu trên toàn ngành.
- Kể từ đó, DeFi đã thay đổi đáng kể. Lãi suất được đưa về mức hợp lý hơn. Giao thức cho vay Aave hiện trả 5,2% cho stablecoin, Ether.fi (restaking) ở mức 11%, còn phần thưởng staking ETH giảm xuống chỉ còn 3,5-4% (so với mức ~20% hồi 2021), phản ánh một thị trường lành mạnh hơn.
- Nếu như giai đoạn bull market 2021-2022 chứng kiến DeFi tăng trưởng nóng (TVL từ 16 tỷ USD lên 202 tỷ USD chỉ trong hơn một năm), thì chu kỳ hiện tại đang theo hướng “chậm mà chắc”, từ 42 tỷ USD (tháng 10/2022) lên 170 tỷ USD (tháng 09/2025).
Ethereum vẫn giữ ngôi vương
- Ethereum hiện chiếm 59% tổng TVL, tiếp tục thống lĩnh DeFi. Tuy nhiên, các blockchain mới cũng đang dần khẳng định vị thế của mình. Base, HyperLiquid và Sui đã hút về hơn 10,1 tỷ USD TVL, chiếm 6%.
- Solana và BNB Chain nổi lên mạnh mẽ nhờ làn sóng memecoin, đưa hai blockchain này lên vị trí á quân và quý quân - tương ứng với 12,8 tỷ USD và 7,9 tỷ USD.
TVL DeFi theo chain. Nguồn: Defi LIama (19/09/2025)
- Một thay đổi lớn khác là dòng tiền tổ chức. Thay vì chọn các sản phẩm liquid staking quen thuộc như Lido, nhiều tổ chức chuyển sang giải pháp staking chuyên biệt như Figment. Song song đó, họ còn áp dụng các công cụ bảo mật tiên tiến: ví MPC (Multi-Party Computation), giám sát bằng AI và cả bảo hiểm phi tập trung như Nexus Mutual. Điều này cho thấy dòng tiền tổ chức không chỉ mang vốn mà còn kéo cả tiêu chuẩn quản trị rủi ro của tài chính truyền thống vào DeFi.
Động lực tăng trưởng mới
- Stablecoin hiện chiếm tới 40% tổng TVL DeFi, với số lượng ví hoạt động tăng hơn 53% chỉ trong năm qua. Đáng chú ý, nhu cầu này không chỉ đến từ Mỹ hay châu Âu, mà bùng nổ ở các khu vực mới nổi như Latin America, APAC và châu Phi cận Sahara.
- Điều này chứng tỏ DeFi không chỉ phục hồi về quy mô vốn, mà còn mở rộng ứng dụng thực tế: từ kiều hối, tiết kiệm, đến thanh toán xuyên biên giới. Đây có thể trở thành động lực tăng trưởng dài hạn cho ngành, song hành cùng dòng tiền đầu cơ.
- Dù phục hồi mạnh mẽ, DeFi vẫn luôn đối mặt với rủi ro an ninh nghiêm trọng. Chỉ riêng nửa đầu 2025, nhà đầu tư đã mất 2,5 tỷ USD vì các vụ tấn công, scam và rug pull. Đáng lo ngại, 80% thiệt hại đến từ phishing và ví bị xâm nhập, yếu tố thuộc về con người nhiều hơn là lỗi smart contract.
- Khác với tài chính truyền thống, crypto không có bảo hiểm hay cơ chế cứu trợ. Mất private key, bị hack hay phishing đồng nghĩa với mất trắng, cũng chẳng có “tổng đài hỗ trợ” nào để cầu cứu.
Điều kiện để bước vào kỷ nguyên mới
- Để trở thành lựa chọn thay thế thực sự cho tài chính truyền thống, DeFi cần tập trung tuyệt đối vào bảo mật và ngăn chặn tấn công. Bên cạnh đó, sự xuất hiện của khung pháp lý rõ ràng hơn - từ US CLARITY Act, EU MiCA đến các quy định về bảo mật đa chuỗi - sẽ là chìa khóa nâng tầm ngành.
- Nếu làm được, DeFi có thể bước sang một kỷ nguyên mới, vừa duy trì sức hút tăng trưởng, vừa đủ an toàn để thu hút vốn tổ chức và dòng tiền phổ thông. Ngược lại, chỉ cần thêm một cú sập quy mô lớn, thị trường hoàn toàn có thể rơi vào một “mùa đông lạnh lẽo” khác.
- DeFi đã trở lại đúng “thời kỳ vàng son” trước Terra, nhưng với nền tảng trưởng thành hơn, dòng tiền tổ chức nhiều hơn, sự mở rộng ra các thị trường mới nổi và stablecoin, cùng với áp lực nâng chuẩn bảo mật. Tuy vậy, ngành vẫn đi trên lằn ranh mỏng manh, hoặc là trở thành hệ tài chính thay thế toàn cầu, hoặc chỉ cần một cú sốc bảo mật nữa sẽ lại rơi vào vòng xoáy sụp đổ năm xưa.
Coin68 tổng hợp
