Coin nào tăng, chứ coin của tôi cứ cắm đầu đi xuống
Đây chắc chắn là nỗi băn khoăn chẳng xa lạ gì của anh em newbie khi bước chân vào crypto
Một trong những điều quan trọng khi mới bắt đầu, là ta cần phải hiểu tokenomics của dự án
Tokenomics là mô hình kinh tế của một dự án crypto, định hình cách token được tạo, phân phối, và duy trì giá trị
Nó giống như “luật chơi” mà chúng ta phân tích xem dự án có bền vững hay không
5 Yếu Tố Cốt Lõi Của Tokenomics
1/ Phân Bổ & Phân Phối
Ai nhận token, và chúng được đưa ra thị trường thế nào?
Fair Launch: Token được cộng đồng khai thác, không ưu ái ai
Ví dụ: Bitcoin
Pre-mine: Token phân bổ trước cho đội ngũ, nhà đầu tư để huy động vốn
Ví dụ: Uniswap ($UNI) phân phối 60% cho cộng đồng trong 4 năm
Nếu đội ngũ nắm quá nhiều token có thể bán tháo, gây giảm giá
Dự án minh bạch, phân phối dần dần (3-5 năm) thường đáng tin hơn
2/ Nguồn Cung
Nguồn cung quyết định số token tồn tại và cách nó thay đổi
Circulating Supply: Token đang lưu hành
Total Supply: Tất cả token, kể cả bị khóa
Maximum Supply: Tổng token tối đa
Ví dụ: Bitcoin giới hạn 21 triệu BTC
Circulating supply thấp nhưng định giá cao -> dẫn đến áp lực bán khi token mở khóa
3/ Token Model
Lạm phát: Không giới hạn nguồn cung, khuyến khích tham gia nhưng có thể giảm giá trị
Ví dụ: Dogecoin
Giảm phát: Giới hạn nguồn cung, có thể đốt token, tăng giá trị lâu dài
Ví dụ: BNB định kỳ đốt token
Lạm phát phù hợp đầu cơ ngắn hạn
Giảm phát tốt cho đầu tư dài hạn
4/ Incentives
Dự án cần tạo động lực để người dùng tham gia và giữ token
Chia sẻ lợi nhuận: Nhận thưởng qua airdrop, phí giao dịch
Ví dụ: Curve Finance chia phí cho người giữ CRV
Staking: Khóa token để nhận thưởng, hỗ trợ mạng lưới
Ví dụ: ADA
Tuy nhiên, thưởng quá nhiều gây lạm phát, quá ít khiến người dùng không đủ động lực để sát cánh cùng dự án
5/ Cơ Chế Đồng Thuận
Cách mạng blockchain vận hành và bảo mật
Proof-of-Work (PoW): Thợ đào giải toán, tốn năng lượng
Ví dụ: Bitcoin
Proof-of-Stake (PoS): Người giữ token xác thực, tiết kiệm năng lượng, khuyến khích giữ lâu dài
Ví dụ: ETH
Ưu điểm PoS là thân thiện môi trường, phù hợp dự án dài hạn
twitter.com/FOMO_insights/stat...
