Steem (STEEM) là gì? Toàn tập về tiền điện tử STEEM

Trong bối cảnh Web2 đang bị chỉ trích vì thu lợi từ nội dung của người dùng mà không chia sẻ giá trị một cách công bằng, Steem nổi lên như một trong những nền tảng blockchain đầu tiên đưa khái niệm “mạng xã hội phi tập trung” vào thực tế. Dự án không chỉ đề xuất một mô hình phân phối giá trị mới cho người tạo nội dung, mà còn là bước đệm quan trọng đặt nền móng cho xu hướng SocialFi ngày nay. Vậy dự án này có gì đặc biệt? Cùng Allinstation tìm hiểu thông qua bài viết bên dưới nhé!

Steem (STEEM) là gì?

Steem là một blockchain chuyên biệt phục vụ cho các ứng dụng mạng xã hội và nội dung phi tập trung. Ra đời vào năm 2016 bởi Ned Scott và Dan Larimer, Steem đặt mục tiêu phân phối phần thưởng công bằng cho cả người sáng tạo nội dung và người quản lý nội dung thông qua hệ thống token gốc: STEEM, Steem Power (SP) và Steem Dollars (SBD).

Sản phẩm nổi bật nhất của hệ sinh thái Steem là Steemit.com, một nền tảng blog xã hội cho phép người dùng đăng bài, nhận xét và được trả thưởng bằng token gốc của mạng lưới.

Vấn đề mà Steem giải quyết

Hiện nay, nội dung do người dùng tạo ra trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, và Twitter tạo ra giá trị hàng tỷ đô la. Tuy nhiên, phần lớn lợi nhuận thuộc về các nền tảng hoặc cổ đông, trong khi người tạo ra nội dung không được hưởng lợi nhiều. Steem muốn tạo ra một mạng xã hội minh bạch và hiệu quả hơn, sử dụng công nghệ blockchain để chạy theo cách phi tập trung. Điều này có nghĩa là không có kiểm duyệt, không có cơ quan trung ương, không có thời gian chờ, không có lỗ hổng dữ liệu và không có lạm dụng dữ liệu. Hơn nữa, Steem còn thưởng cho người dùng bằng tiền điện tử.

Ngoài người sáng tạo, người quản lý nội dung cũng là một phần rất quan trọng của cộng đồng Steemit. Những người dùng ủng hộ và giúp đánh giá chất lượng nội dung được gọi là “người quản lý” trên Steemit. Họ được thưởng trên Steemit vì họ giúp duy trì chất lượng của nội dung.

Giải pháp của Steem

Steem vận hành trên mô hình blockchain với cơ chế đồng thuận DPoS (Delegated Proof-of-Stake). Mọi hoạt động trên mạng lưới từ viết bài, upvote, bình luận đến stake đều được ghi nhận trên blockchain và được tính toán để chia phần thưởng token một cách minh bạch.

Hệ sinh thái hai tầng:

• Tầng 1 – Steem Blockchain: Lưu trữ dữ liệu, xử lý giao dịch và quản lý token.
• Tầng 2 – DApps trên Steem: Các ứng dụng xã hội như Steemit.com, DTube, Utopian.io… sử dụng blockchain Steem để vận hành.

Hệ thống phần thưởng được tự động phân phối dựa trên lượng bình chọn (vote) và mức độ ảnh hưởng (influence) của người dùng trên mạng lưới.

Các sản phẩm của dự án

Steem không chỉ đơn thuần là một blockchain mạng xã hội, mà là một hệ sinh thái đa dạng các ứng dụng phi tập trung (dApps) xây dựng trên nền tảng của Steem. Dưới đây là những sản phẩm tiêu biểu nhất đã và đang vận hành trên Steem:

Steemit – Nền tảng blog phi tập trung

Steemit là sản phẩm chủ lực và nổi tiếng nhất trong hệ sinh thái Steem. Đây là một nền tảng blog xã hội nơi người dùng có thể:

• Đăng bài viết, chia sẻ nội dung, để lại bình luận và tương tác.
• Nhận phần thưởng bằng token STEEM, Steem Power (SP) và Steem Dollars (SBD) dựa trên số lượng upvote và ảnh hưởng trong cộng đồng.
• Tham gia vào hệ thống curation, tức là “quản lý nội dung”, nơi những người phát hiện và vote cho nội dung chất lượng cũng được thưởng.

Điểm nổi bật:

• Mọi hoạt động đều được ghi lại minh bạch trên blockchain.
• Không bị kiểm duyệt bởi trung gian.
• Nội dung được cộng đồng xếp hạng thay vì thuật toán ẩn.

DTube – Nền tảng chia sẻ video phi tập trung

DTube (Decentralized Tube) là nền tảng video tương tự như YouTube nhưng không có quảng cáo, không theo dõi người dùng và không kiểm duyệt.

• Người dùng có thể upload video và nhận phần thưởng bằng STEEM.
• Nội dung được lưu trữ trên IPFS và blockchain Steem.
• Người xem có thể vote cho video, giúp tác giả nhận phần thưởng.

Điểm nổi bật:

• Không bị chi phối bởi thuật toán quảng cáo.
• Bảo vệ quyền riêng tư người xem.
• Tạo ra nguồn thu nhập cho nhà sáng tạo video mà không cần phụ thuộc vào YouTube.

SteemApps – Danh mục dApps trên Steem

SteemApps là một cổng thông tin thống kê và liệt kê toàn bộ các ứng dụng phi tập trung đang hoạt động trên blockchain Steem, bao gồm:

• Steemit, DTube, Utopian.io, Steem Monsters (game bài), và nhiều dApp nhỏ khác.
• Cung cấp thông tin về lượng người dùng, tương tác, phần thưởng…

Điểm nổi bật:

• Giúp người dùng khám phá và kết nối với hệ sinh thái Steem một cách trực quan.
• Là nguồn dữ liệu minh bạch để theo dõi hoạt động cộng đồng.

Steem Monsters

Steem Monsters nay là Splinterlands, là một game thẻ bài kỹ thuật số (NFT Card Game) được xây dựng trên blockchain Steem.

• Người chơi thu thập, nâng cấp và chiến đấu bằng các thẻ bài NFT.
• Các thẻ bài là tài sản thật, có thể mua bán, giao dịch và kiếm phần thưởng bằng STEEM.
• Game hoạt động theo cơ chế play-to-earn, tức là người chơi có thể vừa giải trí vừa kiếm được tiền mã hóa.

Điểm nổi bật:

• Một trong những tựa game blockchain thành công sớm nhất (ra mắt từ 2018).
• Đặt nền móng cho mô hình GameFi hiện nay.

Sự kiện tranh chấp quyền sở hữu

Vào tháng 2/2020, Justin Sun thông báo rằng ông đã mua lại Steemit Inc, công ty vận hành nền tảng Steemit và sở hữu một lượng lớn token STEEM (khoảng 20% tổng cung, gọi là “ninja-mined stake”). Vụ mua lại này ngay lập tức tạo ra làn sóng phản đối dữ dội từ cộng đồng Steem.

Cộng đồng Steem phản ứng bằng cách:

• Tổ chức soft fork (Fork 0.22.2) để vô hiệu hóa quyền biểu quyết từ các token do Justin Sun kiểm soát, nhằm bảo vệ blockchain khỏi sự can thiệp độc đoán.
• Tuy nhiên, Justin Sun liên kết với các sàn lớn như Binance, Huobi và Poloniex, dùng lượng lớn token STEEM từ người dùng (mà không thông báo trước) để bỏ phiếu bãi nhiệm các Witness của cộng đồng và thay thế bằng các Witness thân TRON – đây được xem là một cuộc “đảo chính trên chuỗi (on-chain takeover)”.

Trước tình hình đó, ngày 20/3/2020, cộng đồng quyết định:

• Hard fork blockchain Steem và tạo ra một mạng mới có tên là Hive.
• Phân phối 1:1 token HIVE cho tất cả holder STEEM, ngoại trừ những địa chỉ liên quan đến Justin Sun.
• Giao thức Hive giữ lại toàn bộ hệ thống mã nguồn gốc từ Steem nhưng tuyên bố hoạt động độc lập, minh bạch và do cộng đồng kiểm soát.

Kể từ đó:

• Steem vẫn tiếp tục tồn tại, nhưng phần lớn cộng đồng, developer và dApp đã chuyển sang Hive.
• Hive hiện tại đang hoạt động ổn định và phát triển mạnh, với nhiều ứng dụng mới như PeakD, 3Speak, Ecency…

Thông tin cơ bản về Token STEEM và Tokenomics

Hệ thống token của Steem

Steem sử dụng một hệ thống các token khác nhau:

• STEEM (STEEM): Token cơ bản, có thể mua/bán trên sàn.
• SBD (Steem Dollars): Stablecoin neo theo USD, được dùng để trả thưởng.
• SP (Steem Power): Thể hiện mức ảnh hưởng, càng nhiều SP thì vote càng có giá trị. Có thể chuyển đổi từ STEEM.
• SMT (Smart Media Tokens): Dành cho các content creators có thể tạo ra native token của chính mình.

Khi người dùng đăng bài hoặc nhận xét trên nền tảng Steemit, họ được thanh toán bằng sự kết hợp của các token STEEM, SP và SBD.

Phân bổ phần thưởng: Steemit tạo ra các đồng tiền token STEEM mới hàng ngày. Số token mới tạo ra được chia như sau:

• 75% chia cho các tác giả và người quản lý nội dung.
• 15% chia cho những người nắm giữ Steem Power.
• 10% chia cho các thợ đào.

Thông tin cơ bản về Token STEEM

Thông tin cơ bản

• Ticker: STEEM
• Blockchain: Steam
• Consensus: DPoS
• Function: Currency
• Total Supply: Không cố định (lạm phát khoảng 9.5%/năm và giảm dần theo thời gian)
• Circulating Supply: 513.573.189 STEEM

Phân bổ token STEEM

• Content Creator: 75%
• Staker: 15%
• Validator: 10%

Đội ngũ dự án và Nhà đầu tư của Steem

Đội ngũ dự án

Steem được thành lập vào năm 2016 bởi Ned Scott và Dan Larimer.

• Larimer là người sáng lập BitShares, Steem và là người tạo ra blockchain Steem.
• Ned Scott là Giám đốc điều hành của Steemit và là người tạo ra SMT.

Lưu ý: Dan Larimer đã rời khỏi dự án vào cuối năm 2017 để tập trung vào EOS. Ned Scott sau đó cũng bán lại Steemit Inc cho Justin Sun vào năm 2020.

Nhà đầu tư

Steem là một trong những dự án blockchain đời đầu không phụ thuộc vào các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC). Dự án được khởi chạy thông qua phân phối token sớm cho cộng đồng và hoạt động reward-based. Tuy nhiên, sau khi Steemit Inc về tay Justin Sun, nền tảng được xem như nằm dưới ảnh hưởng trực tiếp của TRON Foundation.

• Giai đoạn 2016-2019: Steem mang tính cộng đồng cao, không có quỹ lớn đứng sau.
• Sau 2020: Justin Sun & TRON trở thành “bên sở hữu” chính thức của phần hạ tầng Steemit.

Tổng kết

Steem (STEEM) là một trong những blockchain tiên phong trong việc kết hợp công nghệ phi tập trung với mạng xã hội, đặt nền móng cho khái niệm SocialFi từ rất sớm. Với mô hình thưởng cho người sáng tạo và người quản lý nội dung, Steem từng sở hữu cộng đồng sôi động và hệ sinh thái dApp phát triển mạnh mẽ.

Tuy nhiên, biến cố liên quan đến quyền sở hữu với Justin Sun vào năm 2020 đã tạo ra sự chia rẽ lớn, dẫn đến sự ra đời của Hive và làm suy giảm vai trò của Steem trong không gian Web3 hiện tại. Dù vậy, Steem vẫn tiếp tục hoạt động như một nền tảng nội dung phi tập trung, mang lại bài học quý giá về quản trị cộng đồng, tính phân quyền và giá trị của niềm tin trong blockchain.

Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin, không phải lời khuyên đầu tư.