Nguồn: Blockworks; Người dịch: Wuzhu, Jinse Finance
Trong tác phẩm The Innovator’s Dilemma, Clay Christensen đã giới thiệu khái niệm đổi mới Sự lật đổ- một sản phẩm ban đầu trông giống như một bản sao rẻ tiền nhưng cuối cùng lại viết lại các quy tắc cho toàn bộ một ngành công nghiệp.
Những sản phẩm này thường bắt đầu ở những thị trường cấp thấp hoặc hoàn toàn mới mà các công ty hiện tại bỏ qua vì chúng không đủ lợi nhuận hoặc có vẻ không quan trọng về mặt chiến lược.
Nhưng đây là điểm khởi đầu tốt: “Các công nghệ Sự lật đổ ban đầu được ưa chuộng bởi các phân khúc khách hàng ít có lợi nhuận nhất trên thị trường”, Christensen giải thích.
Những khách hàng này thường mong muốn sử dụng một sản phẩm ban đầu kém hơn về mặt chỉ báo hiệu suất truyền thống, nhưng lại rẻ hơn, đơn giản hơn và dễ tiếp cận hơn.
Christensen lấy ví dụ về Toyota, một công ty khởi nghiệp tại Hoa Kỳ, nhắm đến những khách hàng có ngân sách eo hẹp nhưng bị ba nhà sản xuất ô tô lớn nhất nước này bỏ qua.
Theo lời Christensen, việc các hãng sản xuất ô tô lâu đời tập trung vào những chiếc xe lớn hơn, nhanh hơn và nhiều tính năng hơn đã "tạo ra khoảng trống bên dưới", và Toyota đã lấp đầy khoảng trống đó bằng chiếc Corona chậm hơn, nhỏ hơn và ít trang bị hơn. Khi chiếc xe được giới thiệu vào năm 1965, giá của nó chỉ là 2.000 đô la.
Ngày nay, Toyota là hãng sản xuất ô tô lớn thứ hai tại Hoa Kỳ và mẫu xe SUV hạng sang Lexus LX 600 của hãng có giá khởi điểm là 115.850 đô la.
Toyota đã sử dụng Corona để chen chân vào thị trường Hoa Kỳ và sau đó liên tục leo lên Chuỗi giá trị, chứng minh luận điểm của Christensen rằng cách tốt nhất để vươn lên đỉnh cao là bắt đầu từ dưới lên.
Stablecoin có thể sẽ đi theo con đường tương tự.
Sự lật đổ thị trường của Christensen bắt đầu ở các thị trường ngách, trong khi stablecoin bắt đầu ở các thị trường mới nổi.
Đối với người Mỹ có tiền gửi ngân hàng, stablecoin về cơ bản là một đồng đô la kém chất lượng — không được FDIC bảo hiểm, không được kiểm toán đúng cách, không được tích hợp vào hệ thống ACH hoặc SWIFT và (bất chấp tên gọi) không phải lúc nào cũng có thể quy đổi thành 1 đô la.
Tuy nhiên, đối với những người bên ngoài Hoa Kỳ, đây là một dạng đô la ưu việt hơn — không giống như những tờ 100 đô la, bạn không cần phải giấu chúng đi, không thể bị rách hoặc làm hỏng, và bạn không cần phải trao đổi chúng trực tiếp.
Điều đó đã khiến đồng đô la stablecoin trở nên phổ biến ở các quốc gia như Argentina — nơi cứ năm người Argentina thì có một người sử dụng chúng hàng ngày — mặc dù rất ít người ở Hoa Kỳ có thể biết chúng là gì.
Tất nhiên, Argentina không phải là nơi duy nhất sử dụng stablecoin — chúng phổ biến trong số người giao dịch DeFi, những stablecoin không thể vượt qua kiểm tra KYC, người di cư gửi kiều hối về nhà, người sử dụng lao động trả lương cho những người làm việc tự do xuyên biên giới và những người tiết kiệm chạy trốn khỏi đồng tiền siêu lạm phát của chính đất nước họ.
Stablecoin này không đủ lợi nhuận để thu hút các ngân hàng hiện tại làm khách hàng, do đó, việc ban đầu stablecoin kém hơn các loại tiền tệ do ngân hàng phát hành cũng không quan trọng.
Đã có thời điểm mọi người quá háo hức với đồng đô la kỹ thuật số đến nỗi họ thậm chí không quan tâm liệu USDT của Tether có được hỗ trợ đầy đủ hay không.
Mọi thứ đã được cải thiện đáng kể kể từ khi Circle cung cấp giải pháp thay thế được quản lý cho USDT, bản thân Tether dường như cũng tuân theo luật lệ và một số stablecoin thậm chí còn cung cấp lợi nhuận.
Nhưng liệu sự đổi mới này có thực sự Sự lật đổ không?
Viện Christensen có bài kiểm tra gồm sáu phần để xác định xem một sáng kiến có Sự lật đổ hay không:
Liệu nó có nhắm tới những người không phải là người tiêu dùng hay những người đang được phục vụ quá mức trên thị trường bằng các sản phẩm hiện có từ các nhà cung cấp hiện tại không?
Có — Các nhà giao dịch DeFi và những người tiết kiệm ở thị trường mới nổi không cần tiền gửi tại ngân hàng Hoa Kỳ do FDIC hỗ trợ (một tài khoản ngân hàng Hoa Kỳ đầy đủ sẽ khiến họ bị “phục vụ quá mức”), nhưng họ muốn có đô la kỹ thuật số.
Liệu sản phẩm có kém hơn các sản phẩm hiện có từ các nhà cung cấp hiện tại hay không, xét theo hiệu suất lịch sử?
Đúng vậy — stablecoin đã đi chệch khỏi mức neo giá 1 đô la về 0 (Luna/UST), tốn kém để đưa vào lưu thông và có thể bị đóng băng mà không có cách giải quyết.
Liệu cải tiến này có dễ sử dụng hơn, tiện lợi hơn hay giá cả phải chăng hơn so với các sản phẩm hiện có từ các nhà cung cấp hiện tại không?
Có — gửi stablecoin dễ hơn gửi tiền vào ngân hàng, thuận tiện hơn đối với nhiều người và cũng hợp túi tiền hơn đối với một số người.
Liệu sản phẩm có các yếu tố công nghệ giúp đưa sản phẩm lên tầm cao mới và liên tục cải tiến hay không?
Có – blockchain!
Liệu công nghệ có kết hợp với sự đổi mới mô hình kinh doanh để trở nên bền vững không?
Có lẽ? Tether có thể là công ty có lợi nhuận cao nhất trong lịch sử tính theo đầu người, nhưng việc phát hành stablecoin có thể không tạo ra bất kỳ lợi nhuận nào nếu các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ cho phép stablecoin trả lãi.
Liệu các nhà cung cấp hiện tại có động lực để bỏ qua những cải tiến mới và không cảm thấy bị đe dọa ngay từ đầu không?
Không. Các nhà cung cấp hiện tại dường như cảnh giác với mối đe dọa và nhận thức được trong đó hội.
Christensen viết: “Hầu như lúc nào, khi Sự lật đổ cấp thấp xảy ra, thì công ty dẫn đầu ngành thực sự có động lực để bỏ chạy thay vì cạnh tranh với bạn”. “Đó là lý do tại sao Sự lật đổ cấp thấp lại là một công cụ quan trọng để tạo ra việc kinh doanh tăng trưởng mới: các đối thủ cạnh tranh không muốn cạnh tranh với bạn; họ sẽ bỏ đi.”
Stablecoin có thể là một ngoại lệ hiếm hoi: thay vì từ bỏ sáng kiến stablecoin thấp này, các nhà cung cấp hiện tại dường như đang chạy đua theo nó.
Trong những tuần gần đây, các công ty thanh toán lớn như Visa, Mastercard và Stripe đều đã công bố stablecoin mới; Quỹ BUIDL của BlackRock (có vẻ là một stablecoin tạo ra lợi nhuận ) đang nhanh chóng thu hút tài sản; và CEO của Bank of America cho biết họ có khả năng phát hành stablecoin khi được cơ quan quản lý cho phép.
Có thể là do các giám đốc tài chính đã đọc The Innovator's Dilemma.
Cũng có thể là do stablecoin rất dễ phát hành.
Christensen định nghĩa đổi mới Sự lật đổ là do công ty thúc đẩy—các công ty khởi nghiệp sử dụng những lợi thế cấp thấp để chiếm lĩnh thị trường chính thống trước khi các công ty đương nhiệm coi trọng họ.
Điều tương tự cũng có thể đúng với stablecoin: mạng lưới thanh toán Circle đối với Circle có thể giống như Lexus đối với Toyota.
Nhưng các đối thủ cạnh tranh của Circle không buồn tẻ và chậm chạp như Toyota, vì vậy, trái ngược với lý thuyết của Christensen, hoàn toàn có khả năng những người tiên phong trong lĩnh vực stablecoin sẽ bị "thiên đường" loại bỏ.
Bất kể thế nào, kết quả cuối cùng có thể giống nhau: một báo cáo gần đây của Citi dự đoán rằng tài sản stablecoin Tài sản đang quản lí có thể đạt 3,7 nghìn tỷ đô la vào năm 2030, chủ yếu nhờ sự áp dụng của các nhà đầu tư tổ chức.
