Trong thế giới tiền mã hóa, có hàng ngàn loại tiền khác nhau, mỗi loại có cơ chế hoạt động và ứng dụng riêng. Dưới đây là các loại tiền mã hóa phổ biến nhất mà nhà đầu tư và người mới cần hiểu rõ.
1. Bitcoin (BTC) - Đồng tiền mã hóa đầu tiên
Lịch sử ra đời và ý nghĩa
Ra đời năm 2009 bởi một người (hoặc nhóm người) có biệt danh Satoshi Nakamoto.
Được thiết kế để trở thành một hệ thống tiền tệ ngang hàng (peer-to-peer electronic cash), giúp giao dịch không cần bên trung gian như ngân hàng.
Bitcoin được ví như "vàng kỹ thuật số" do có nguồn cung hữu hạn và tính bảo mật cao.
Cơ chế hoạt động
Công nghệ nền tảng: Blockchain.
Thuật toán đồng thuận: Proof of Work (PoW) - thợ đào (miners) sử dụng sức mạnh tính toán để xác nhận giao dịch và tạo khối mới.
Thời gian tạo khối: Khoảng 10 phút mỗi khối.
Số lượng tối đa: 21 triệu BTC
Ứng dụng của Bitcoin
Lưu trữ giá trị: Giống như vàng, Bitcoin có thể dùng để chống lại lạm phát và bảo toàn tài sản.
Giao dịch thanh toán: Một số doanh nghiệp như Tesla, Microsoft, Starbucks đã thử nghiệm chấp nhận thanh toán bằng BTC.
Đầu tư: Bitcoin là tài sản đầu tư chính trong thị trường crypto, với nhiều người xem nó như một phương tiện đầu tư dài hạn.
"Đào" Bitcoin là gì?
"Đào" Bitcoin là quá trình dùng máy tính để giải bài toán mã hóa, xác nhận giao dịch và thêm khối mới vào blockchain.
Cách thức hoạt động:
Các thợ đào (miners) chính là những người sử dụng máy tính để giúp xác nhận giao dịch Bitcoin.
Họ cạnh tranh nhau để giải một bài toán mã hóa siêu khó (thuật toán SHA-256) bằng cách thử nhiều con số ngẫu nhiên (nonce) cho đến khi tìm được kết quả đúng.
Người đầu tiên giải đúng sẽ được quyền ghi giao dịch mới vào khối (block) trên blockchain và nhận phần thưởng là Bitcoin mới sinh ra cùng với phí giao dịch.
Ban đầu là 50 BTC/khối, nhưng cứ mỗi 4 năm (210.000 khối) phần thưởng giảm một nửa (halving).
Mô tả quá trình "đào" Bitcoin
2. Ethereum (ETH) - Nền tảng hợp đồng thông minh
Lịch sử và đặc điểm chính
Ra đời năm 2015 bởi Vitalik Buterin.
Không chỉ là một đồng tiền, Ethereum còn là một nền tảng hợp đồng thông minh (Smart Contract) giúp xây dựng các ứng dụng phi tập trung (DApps).
Cơ chế hoạt động
Blockchain: Ethereum.
Thuật toán đồng thuận: Ban đầu sử dụng Proof of Work (PoW), nhưng từ năm 2022 đã chuyển sang Proof of Stake (PoS) với Ethereum 2.0.
Thời gian tạo khối: Khoảng 12 - 15 giây mỗi khối.
Không có giới hạn nguồn cung – ETH không bị ràng buộc bởi một số lượng tối đa như Bitcoin.
Ứng dụng của Ethereum
Ethereum là một nền tảng blockchain đa năng với nhiều ứng dụng quan trọng. Nhờ khả năng hỗ trợ hợp đồng thông minh (Smart Contracts), Ethereum cho phép thực hiện các giao dịch tự động mà không cần bên trung gian. Đây cũng là nền tảng chính cho tài chính phi tập trung (DeFi), hỗ trợ các giao thức như Uniswap, Aave và Compound. Bên cạnh đó, Ethereum là blockchain phổ biến nhất để tạo và giao dịch NFTs (Non-Fungible Tokens), mở ra tiềm năng lớn trong nghệ thuật số và sưu tầm. Ngoài ra, Ethereum đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của Metaverse & Web3, hỗ trợ các dự án và ứng dụng phi tập trung
Ethereum là hệ sinh thái lớn nhất thị trường thời điểm hiện tại với hơn 1300 dApp và giao thức đa dạng trong hầu hết các lĩnh vực
3. Altcoins (Các đồng tiền thay thế Bitcoin)
"Altcoin" là thuật ngữ dùng để chỉ tất cả các đồng tiền mã hóa khác ngoài Bitcoin. Một số Altcoin phổ biến: Litecoin (LTC), Binance Coin (BNB), Solana (SOL), Aptos (APT), Sui (SUI),.....
Theo dữ liệu của trang web coinmarketcap, có gần 40,000 đồng altcoin đang có mặt trên thị trường. Con số thực tế lớn hơn rất nhiều
4. Stablecoins
Stablecoins là loại tiền mã hóa có giá trị gắn với một tài sản ổn định như USD hoặc vàng, giúp giảm biến động giá.
Các loại Stablecoins phổ biến
USDT (Tether) – Gắn với USD, là stablecoin phổ biến nhất.
USDC (USD Coin) – Được phát hành bởi Circle, đảm bảo dự trữ đầy đủ.
BUSD (Binance USD) – Được Binance phát hành, gắn với USD.
DAI – Một stablecoin phi tập trung, được hỗ trợ bởi tài sản thế chấp trên MakerDAO.
Các loại stablecoin phổ biến trên thị trường, trong đó vốn hoá của USDT đang bỏ xa các đối thủ còn lại mặc dù bị cấm ở một số quốc gia châu Âu do ảnh hưởng bởi bộ luật Mica thời gian qua
Ứng dụng của Stablecoins
Giảm rủi ro biến động giá: Nhà đầu tư có thể tạm thời chuyển tài sản sang stablecoin để tránh rủi ro thị trường.
Thanh toán nhanh chóng: Có thể dùng stablecoins để thanh toán như tiền pháp định nhưng không cần ngân hàng.
Giao dịch và đầu tư DeFi: Stablecoins là nền tảng quan trọng trong các giao thức tài chính phi tập trung.
5. Memecoins
Memecoins là loại tiền mã hóa mang tính chất giải trí, cộng đồng và thường không có ứng dụng thực tiễn mạnh mẽ.
Dogecoin (DOGE) - Đồng memecoin đầu tiên
Ra đời năm 2013 như một trò đùa dựa trên meme "Doge".
Ban đầu không có giá trị thực, nhưng sau đó được Elon Musk ủng hộ và trở thành một đồng tiền phổ biến.
Không có nguồn cung tối đa, nên giá trị có thể bị lạm phát theo thời gian.
Shiba Inu (SHIB)
Ra mắt năm 2020, được gọi là "Dogecoin Killer".
Được xây dựng trên Ethereum và có cộng đồng hỗ trợ mạnh mẽ.
Pepe (PEPE)
được ra mắt vào tháng 4 năm 2023 trên blockchain Ethereum, lấy cảm hứng từ nhân vật meme nổi tiếng Pepe the Frog
Chỉ trong vòng chưa đầy một tháng sau khi ra mắt, PEPE đã đạt vốn hóa thị trường hơn 1 tỷ USD
Nhờ sự phổ biến nhanh chóng, PEPE đã được niêm yết trên nhiều sàn giao dịch tập trung (CEX) lớn như Binance, KuCoin và Bybit
Được các KOL nổi tiếng như Elon Musk shill (quảng bá) mạnh và được nhiều holder yêu thích
Biểu đồ tăng trưởng giá của PEPE
Rủi ro của Memecoins
Tính đầu cơ cao: Giá cả thay đổi mạnh theo tin tức và xu hướng.
Không có giá trị nội tại: Hầu hết memecoins không có công nghệ hoặc ứng dụng thực tế mạnh mẽ.
Dễ bị thao túng: Các "cá mập" có thể thao túng giá memecoins để kiếm lời.
