Cộng đồng Bitcoin đang trải qua một cuộc tranh luận chưa từng có kể từ đầu năm 2025, xoay quanh một đề xuất mang tên Bitcoin Improvement Proposal 444 (BIP-444). Đây là đề xuất mới nhất trong chuỗi thay đổi gây tranh cãi nhằm kiểm soát lượng dữ liệu được ghi vào blockchain của Bitcoin – một vấn đề vốn luôn được xem là nhạy cảm vì liên quan trực tiếp đến tự do, bảo mật và tính phi tập trung của mạng lưới tiền điện tử lớn nhất hành tinh.
Mọi chuyện bắt đầu sau khi bản cập nhật Bitcoin Core v30 được phát hành vào đầu tháng này. Bản cập nhật này đã mở rộng đáng kể giới hạn dữ liệu có thể ghi vào giao dịch Bitcoin thông qua lệnh OP_RETURN, miễn là người dùng trả mức phí phù hợp. Về lý thuyết, điều đó giúp Bitcoin linh hoạt hơn, tạo cơ hội cho các ứng dụng sáng tạo như NFT trên chuỗi hoặc lưu trữ dữ liệu phi tài chính. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng việc cho phép lưu trữ dữ liệu không giới hạn có thể khiến blockchain chứa cả những nội dung phạm pháp, như hình ảnh hoặc tài liệu lạm dụng trẻ em, dẫn đến nguy cơ pháp lý cho người vận hành node – những người đang duy trì hoạt động của mạng Bitcoin toàn cầu.
Từ đó, một nhóm nhà phát triển đã đề xuất BIP-444 với mục tiêu “đóng van” lại lượng dữ liệu tùy ý được đưa lên chuỗi. Theo bản thảo, BIP-444 sẽ giới hạn lệnh OP_RETURN chỉ còn 83 byte, đồng thời đặt trần 34 byte cho các dạng dữ liệu khác. Ngoài ra, đề xuất này cũng vô hiệu hóa một số tính năng kỹ thuật từng được dùng để khắc hình ảnh, NFT hoặc các “Ordinals inscriptions” – vốn đang rất phổ biến. Nói cách khác, nếu BIP-444 được chấp thuận, các hình ảnh JPEG, memecoin hay dữ liệu ngoài tài chính sẽ gần như không còn cơ hội tồn tại trên blockchain Bitcoin.
Điều đặc biệt là BIP-444 không nhằm mục tiêu thay đổi Bitcoin vĩnh viễn. Nó chỉ đề xuất một đợt soft fork tạm thời kéo dài khoảng một năm, để các nhà phát triển có thêm thời gian nghiên cứu giải pháp bền vững hơn về lưu trữ dữ liệu trên chuỗi. Mặc dù vậy, nhiều người trong cộng đồng cho rằng, một khi thay đổi được áp dụng, rất khó để quay ngược lại.
Tác giả của BIP-444 được biết đến với cái tên “Dathon Ohm”, một nhân vật mới xuất hiện trên GitHub và X (trước đây là Twitter) chỉ vài ngày trước khi đăng bản đề xuất. Dathon Ohm không có lịch sử phát triển mã nguồn Bitcoin nào trước đó, khiến giới công nghệ hoài nghi về danh tính thật và động cơ của ông. Dù vậy, đề xuất này nhanh chóng thu hút sự chú ý của các gương mặt kỳ cựu, trong đó có Luke Dashjr, nhà phát triển nổi tiếng lâu năm và cũng là người có quan điểm phản đối trào lưu Ordinals. Dashjr công khai ủng hộ BIP-444, cho rằng đây là giải pháp “đủ đơn giản, đủ an toàn” để bảo vệ mạng lưới trong thời gian ngắn, dù ông phủ nhận việc chính mình là tác giả.
Phía phản đối BIP-444 lập luận rằng việc hạn chế dữ liệu như vậy chẳng khác nào hành động kiểm duyệt – điều đi ngược lại triết lý cốt lõi của Bitcoin về quyền tự do và tính phi kiểm soát. Một trong những tiếng nói mạnh mẽ nhất là Leonidas, nhân vật có ảnh hưởng lớn trong cộng đồng Ordinals. Ông cho rằng, nếu cộng đồng chấp nhận việc chặn giao dịch NFT hay hình ảnh, thì sau này việc các chính phủ kiểm duyệt giao dịch tài chính cũng sẽ trở thành điều “bình thường”. Ông tiết lộ thêm rằng hơn một nửa tổng sức mạnh khai thác Bitcoin hiện tại sẵn sàng chấp nhận mọi giao dịch hợp lệ miễn có phí, bất kể nội dung dữ liệu là gì.
Trong khi đó, Jameson Lopp, đồng sáng lập công ty bảo mật tiền điện tử Casa, chỉ ra rằng BIP-444 còn mơ hồ ở điểm quan trọng nhất: thế nào là “nội dung vi phạm pháp luật”? Luật mỗi quốc gia khác nhau, và việc xác định một node có “lưu trữ” nội dung cấm hay không là vấn đề pháp lý rất phức tạp. Theo Lopp, ai vận hành node thì tự nguyện tuân thủ quy tắc mạng, và nếu không đồng ý, họ có thể rút lui.
